Περιγραφή: Ονομάζεται έτσι, διότι παρατηρώντας το παιδί από ψηλά – ενώ εκείνο κάθεται στο πάτωμα – δημιουργείται μεταξύ σώματος και ποδιών, μια σωματική μορφή, που θυμίζει το αγγλικό γράμμα W. Καθώς το παιδί κάθεται στο πάτωμα τα γόνατα και η έσω πλευρά των ποδιών ακουμπούν στο πάτωμα, ενώ το υπόλοιπο σώμα ‘ξεκουράζεται’ πάνω τους. Οι μηροί βρίσκονται σε ακατάλληλη θέση, σε κάμψη, απαγωγή και έσω στροφή την ίδια στιγμή.

Εικόνα 1: Η θέση W

Γιατί κάθονται με αυτόν τον τρόπο;

Όλα τα μικρά παιδιά παρουσιάζουν ελαστικότητα στις αρθρώσεις τους. Είναι αναμενόμενο. Η θέση W, ωστόσο έχει νευρολογική εξήγηση, όταν επιμένει μετά το πρώτο έτος ζωής.Εξαιτίας παραμονής του Συμμετρικού Τονικού Αυχενικού Αντανακλαστικού , παρουσιάζεται υποτονία στην περιοχή του κορμού. Το παιδί με την θέση W χαμηλώνει το κέντρο βάρους του, ανοίγοντας την βάση στήριξης και αυτό του δίνει μια μεγαλύτερη αίσθηση σταθερότητας. Υπάρχει όμως σταθερότητα στην πραγματικότητα;

Η απάντηση είναι όχι. Λειτουργεί απλώς ως μια αντισταθμιστική στρατηγική απέναντι στην εικόνα υποτονίας. Παράλληλα παρεμποδίζει την ανάπτυξη βασικών δεξιοτήτων για την ομαλή ανάπτυξη της ανθρώπινης κινητικότητας στην καθημερινότητα. Αυτές είναι η στροφή του κορμού, η κατανομή βάρους, ο χιασμός μέσης γραμμής. Ως αποτέλεσμα των προηγουμένων επηρεάζονται επίσης σημαντικά και ο συντονισμός των μικρών κινήσεων (λεπτή κινητικότητα).

Το τί ακριβώς εξηγούσε η προηγούμενη παράγραφος μπορεί να ερμηνευτεί μέσα από μια απλή παρατήρηση, καθώς το παιδί παίζει, καθισμένο σε θέση W στο πάτωμα. Η στροφή κορμού είναι αδύνατον να χρησιμοποιηθεί, το χέρι δεν χιάζει την αντίθετη πλευρά του σώματος, για να πιάσει ένα αντικείμενο μπροστά ή πίσω του. Τέλος προτιμάται να χρησιμοποιηθεί το χέρι που βρίσκεται πιο κοντά και όχι η κυρίαρχη πλευρά.

Το Συμμετρικό Τονικό Αυχενικό Αντανακλαστικό και η σημασία του.

Η θέση W παρουσιάζεται, ως απόρροια της παραμονής, ενός αντανακλαστικού με την ονομασία ‘Συμμετρικό Τονικό Αυχενικό Αντανακλαστικό’, όπως ειπώθηκε και προηγούμενα. Κάνει την εμφάνιση του κατά την γέννηση και εξαφανίζεται στους 6 μήνες ζωής. Κάνει την τελική του επανεμφάνιση ανάμεσα στους 9 ως 11 μήνες ζωής.

Η σημαντικότητα του έγκειται στο ότι εδραιώνει μια ιδιαιτέρως πολύτιμη δεξιότητα για το σώμα. Την διαφοροποίηση κινήσεων στο επίπεδο μεταξύ άνω και κάτω άκρων. Είναι το αντανακλαστικό εκείνο που θα βοηθήσει το μωρό, να προετοιμαστεί για το μπουσούλημα. Κατά το μπουσούλημα λαμβάνει χώρα η κατανομή βάρους ανάμεσα στα χέρια και στα πόδια. Προετοιμάζει τον νωτιαίο μυελό νευρολογικά, ώστε να εισάγει την όρθια θέση με ισορροπία και τελικά την βάδιση. Επιπρόσθετα την ίδια στιγμή εξασκούνται παράλληλα με σκοπό την συνεργασία τους η ισορροπία και η όραση. Το παιδί ανακαλύπτει την αίσθηση της βαρύτητας. Ως απόρροια των προηγουμένων αναπτύσσεται ο οπτικοκινητικός συντονισμός, ο οποίος αποτελεί την βασικότερη δεξιότητα, για την εδραίωση της γραφής και της ανάγνωσης αργότερα στη ζωή. Η παραμονή του ΣΤΑΑ επηρεάζει όπως γίνεται αντιληπτό επηρεάζει την μάθηση του παιδιού. Αν το ΣΤΑΑ παραμένει μετά το 1ο χρόνο ζωής του παιδιού είναι δυνατόν, να παρατηρήσετε στο παιδί σας, τα ακόλουθα σημεία και απαιτούν άμεσα εργοθεραπευτική παρέμβαση:

Θέση W.
Ανορθόδοξη στάση κατά την καθιστή θέση.
Eλλειμματικός οπτικοκινητικός συντονισμός.
Αδεξιότητα κατά την σίτιση.
Δυσκολία στην ακολουθία οδηγιών.
Αν θα εκφραζόταν μέσα από ένα αισθητηριακό σύστημα αυτό θα ήταν το Αιθουσαίο.

Τέλος η θέση W οδηγεί μακροπρόθεσμα σε σοβαρά ορθοπεδικά προβλήματα:

Αλλοίωση του τρόπου βάδισης (pigeon toed ή toeing Walking Pattern).
Εξάρθρωση ισχίων
Παραμορφώσεις συνδέσμων.
Πόνος στην μέση ή στα ισχία.

Εικόνα 2: Πατέντο βάδισης προκαλούμενο μακροπρόθεσμα από την θέση W.

Τι πρέπει να κάνουμε για να το αποτρέψουμε;

Η θέση W θα πρέπει να αποθαρρύνεται τόσο από τους θεραπευτές, όσο και από τους γονείς στην καθημερινότητα του παιδιού. Διαρκείς λεκτικές παροτρύνσεις τύπου ‘φτιάξε τα ποδαράκια’ με την παρέμβαση του εκάστοτε ενήλικα, αποτελούν μια καθιερωμένη αντιμετώπιση της θέσης W. Στις εικόνες ακολουθούν οι κατάλληλες θέσεις, που μπορεί ο ενήλικας να τοποθετήσει το παιδί. Ωστόσο η τοποθέτηση στην κατάλληλη θέση αποτελεί μια συντηρητική τακτική που πρέπει επιβοηθά το πρόγραμμα που πρέπει να λάβει χώρα με εστίαση την ενδυνάμωση του κορμού, λόγω υπάρχουσας υποτονίας στην περιοχή όπως αναλύθηκε και ανωτέρω. Σε αυτήν κατεύθυνση δρα καταλυτικά η παρέμβαση της Παιδιατρικής Εργοθεραπείας που πέραν της επικέντρωσης της, στην περιοχή του κορμού, προωθεί παράλληλα κύριες κινητικές δεξιότητες για τις οποίες έγινε σύντομη αναφορά στο παρόν άρθρο.

Εικόνα 3: H θέση Long Sitting

Εικόνα 4: Η θέση Tailor Sitting

Επιμέλεια άρθρου: Αντωνία Παπαμιχαήλ, Παιδιατρική Εργοθεραπεύτρια